Nama penuh beliau ialah Abu Ali al-Husayn bin Abdullah bin Sina, dilahirkan pada tahun 980 Masihi di Afshana, berhampiran Bukhara (kini Uzbekistan).
Sejak kecil, beliau menunjukkan kecerdasan luar biasa dan mampu menghafal al-Quran pada usia 10 tahun dan menguasai pelbagai bidang ilmu seperti logik, matematik, falsafah, fizik, dan perubatan sebelum mencapai usia dewasa.
Ibn Sina banyak belajar daripada ilmuwan terkenal pada zamannya dan sering menelaah kitab dari perpustakaan istana. Kepintarannya menarik perhatian ramai sehingga beliau menjadi doktor diraja kepada pemerintah Samanid pada usia muda.
Karya Agung Ibn Sina
Ibn Sina menulis lebih daripada 200 buah karya ilmiah, merangkumi pelbagai bidang termasuk falsafah, astronomi, kimia, dan perubatan. Namun dua karyanya yang paling berpengaruh ialah:
1. Al-Qanun fi al-Tibb (The Canon of Medicine)
Karya monumental ini dianggap sebagai ensiklopedia perubatan paling lengkap dalam sejarah Islam dan Barat.
Ia terdiri daripada lima jilid besar yang menghimpunkan ilmu anatomi, diagnosis, rawatan penyakit, farmasi, dan etika perubatan.
Beberapa konsep yang diperkenalkan oleh Ibn Sina dalam karya ini masih digunakan dalam amalan perubatan moden seperti:
- Pentingnya diagnosis yang tepat sebelum rawatan.
- Pencegahan lebih utama daripada penyembuhan.
- Pengaruh persekitaran dan pemakanan terhadap kesihatan.
Karya ini diterjemahkan ke dalam bahasa Latin pada abad ke-12 dan menjadi buku teks utama di universiti perubatan Eropah selama lebih 600 tahun.
2. Kitab al-Shifa’ (The Book of Healing)
Walaupun namanya bermaksud “Kitab Penyembuhan”, buku ini bukan semata-mata tentang perubatan, tetapi mencakupi falsafah, logik, fizik, dan metafizik.
Ia merupakan satu usaha besar Ibn Sina untuk menyatukan antara ilmu wahyu dan ilmu akal, menunjukkan bahawa kedua-duanya saling melengkapi.
Sumbangan Ibn Sina dalam Dunia Perubatan
Ibn Sina dianggap sebagai bapa perubatan moden dalam banyak aspek. Antara sumbangan penting beliau termasuk:
- Menjelaskan sistem peredaran darah, fungsi organ, dan anatomi manusia dengan terperinci.
- Menerangkan tentang penyakit berjangkit dan cara penularannya.
- Memperkenalkan konsep ujian klinikal dan pemerhatian berasaskan bukti (evidence-based observation).
- Menekankan kepentingan keseimbangan tubuh dan jiwa (holistic medicine) dalam proses penyembuhan.
- Menghasilkan senarai ubat dan tumbuhan perubatan lengkap dengan panduan penggunaannya.
Falsafah Kesihatan Menurut Ibn Sina
Bagi Ibn Sina, kesihatan bukan sekadar bebas daripada penyakit. Beliau mendefinisikan kesihatan sebagai keseimbangan sempurna antara jasmani, rohani, dan persekitaran.
Inilah yang membezakan perubatan Islam daripada pendekatan Barat moden ia menitikberatkan hubungan spiritual antara manusia dan Pencipta.
Ibn Sina juga menekankan akhlak seorang tabib (doktor). Bagi beliau, seorang pengamal perubatan mesti memiliki sifat amanah, empati, dan keikhlasan membantu pesakit.
Ini sejajar dengan prinsip Islam bahawa rawatan kesihatan adalah satu bentuk ibadah.
Relevansi Ibn Sina pada Zaman Moden
Walaupun teknologi perubatan kini jauh lebih maju, pendekatan Ibn Sina masih relevan kerana beliau menekankan keseimbangan menyeluruh antara:
- Tubuh dan jiwa
- Rawatan dan pencegahan
- Ilmu dan iman
Konsep preventive medicine (pencegahan penyakit) dan mental well-being yang kini menjadi fokus dunia kesihatan moden, sebenarnya sudah lama diterangkan oleh Ibn Sina lebih 1,000 tahun lalu.
Institusi perubatan moden juga masih merujuk The Canon of Medicine sebagai inspirasi asas kepada perkembangan sains perubatan integratif hari ini.
Kesimpulan
Ibn Sina bukan sekadar ilmuwan biasa. Beliau adalah permata Islam yang memadukan akal dan wahyu, membuktikan bahawa ilmu yang berteraskan iman mampu membawa kemajuan luar biasa kepada dunia.
Karya dan pemikirannya bukan sahaja membentuk asas kepada sains perubatan moden, tetapi juga mengingatkan kita bahawa ilmu yang berkat ialah ilmu yang membawa manfaat kepada manusia dan mendekatkan kita kepada Allah SWT.
📲 Join telegram channel untuk lebih info Indahnya Islam: https://t.me/indahnyaislam
