GAZA – Dengan mengebumikan hampir 18,000 jenazah sepanjang perang genosid Israel di Gaza, tukang gali kubur Yousef Abu Hatab menjadi saksi kepada salah satu tragedi paling buruk dalam sejarah Palestin.
Bersama cangkul di tangannya yang merekah, Abu Hatab, 65, mengebumikan jenazah yang tiba satu demi satu di bandar selatan Khan Younis sehingga tanah perkuburan itu menjadi terlalu penuh.
Kebanyakan jenazah yang dikebumikan tidak mempunyai nama, kerana kubur-kubur tersebut hanya mengandungi sisa mayat yang hancur akibat pengeboman Israel yang berterusan.
“Kami mengebumikan jenazah dalam keadaan yang amat sukar, di kubur besar, kubur individu dan juga di dalam hospital, di bawah tekanan luar biasa serta jumlah kematian yang sangat tinggi,” katanya kepada Anadolu.
Abu Hatab berkata, pada satu ketika beliau terpaksa menguruskan pengebumian 15 jenazah dalam satu lubang akibat keganasan serangan Israel.
Perang Israel itu merupakan episod paling sukar sepanjang kerjayanya yang bermula pada tahun 2005.
“Sepanjang perang, saya menguruskan pengebumian antara 17,000 hingga 18,000 jenazah rakyat Palestin,” katanya.
Tentera Israel telah membunuh hampir 71,000 orang, kebanyakannya wanita dan kanak-kanak, serta mencederakan lebih 171,000 sejak Oktober 2023 dalam perang brutal yang memusnahkan wilayah itu.
Serangan tersebut dihentikan sementara melalui perjanjian gencatan senjata yang berkuat kuasa pada 10 Oktober. Namun, Israel dilaporkan berulang kali melanggar perjanjian tersebut.
Menurut Pejabat Media Kerajaan Gaza, tentera Israel telah membunuh sekurang-kurangnya 405 rakyat Palestin dan mencederakan 1,108 yang lain dalam serangan sejak gencatan senjata dilaksanakan.
Pengebumian besar-besaran
Abu Hatab memulakan kerjanya seawal 6 pagi dan kadangkala berterusan sehingga selepas matahari terbenam.
Beliau kadangkala menggali kubur secara manual menggunakan peralatan primitif, serta mengumpulkan sisa batu dan jubin daripada runtuhan akibat pengeboman Israel dalam usaha memulihkan kubur dan menghormati jenazah.
“Keadaan sudah tidak tertanggung. Tiada bahan untuk membina kubur, tiada kain kafan, dan tiada peralatan akibat sekatan Israel,” katanya.
Walaupun jumlah pengebumian kini menurun di bawah perjanjian gencatan senjata berbanding bulan-bulan awal perang Israel, Abu Hatab masih mengebumikan beberapa jenazah setiap hari.
“Semasa perang, kami mengebumikan antara 50 hingga 100 jenazah rakyat Palestin setiap hari. Walaupun jumlahnya kini berkurangan, tanah perkuburan masih menerima jenazah,” katanya.
Beliau turut mengimbas kembali pengalamannya mengebumikan sekitar 550 jenazah dalam satu kubur sementara di Hospital Nasser di Khan Younis ketika hospital itu dikepung Israel tahun lalu.
Sepanjang dua tahun serangan Israel, rakyat Palestin di Gaza terpaksa mewujudkan kubur sementara secara besar-besaran dan individu di kawasan kejiranan, halaman rumah, dewan perkahwinan dan padang sukan untuk mengebumikan mangsa.
Menurut Pejabat Media Kerajaan Gaza, tentera Israel telah memusnahkan 40 daripada 60 tanah perkuburan di wilayah itu serta mencuri sisa jenazah lebih 1,000 rakyat Palestin.
Pejabat itu turut memaklumkan bahawa 529 rakyat Palestin yang terbunuh akibat serangan Israel telah dikeluarkan dari kubur besar di dalam hospital, selain lebih 10,000 jenazah yang masih tertimbus di bawah runtuhan bangunan musnah.
Israel masih menutup semua lintasan masuk ke Gaza, sekali gus menghalang kemasukan bantuan kemanusiaan serta bahan yang diperlukan untuk pembinaan semula wilayah itu walaupun gencatan senjata berkuat kuasa.
Bunyi-bunyi pengebumian
Abu Hatab bekerja seorang diri, menguruskan proses memandikan, mengkafankan, mengebumikan dan mendokumentasikan jenazah, susulan kekurangan kakitangan dan sumber.
Beliau berkata semua kejadian itu dirakam menggunakan telefon bimbitnya.
“Ada kalanya saya mengebumikan jenazah hanya menggunakan beg, tanpa batu, jubin atau simen,” kata Abu Hatab, yang pernah cedera dua kali akibat serangan Israel pada 1988 dan semasa serangan terbaru.
Salah satu detik paling sukar baginya ialah pada bulan Julai, apabila beliau terpaksa membuka kubur persendirian untuk beberapa keluarga bagi mengebumikan kira-kira 1,270 jenazah di tengah-tengah serangan Israel yang tidak henti-henti.
Beliau juga mengingati pengebumian seorang wanita bisu bersama empat anaknya di sebuah tanah perkuburan persendirian.
“Dua bulan kemudian, satu beg berisi sisa jenazah yang tidak dikenal pasti dibawa kepada saya untuk dikebumikan. Saya mengebumikannya di tempat yang sama,” katanya.
Beliau turut terpaksa mengebumikan mayat yang tidak dikenal pasti dan dalam keadaan hancur yang ditemuinya di jalan-jalan dan lorong-lorong, sebahagiannya telah dimakan haiwan.
Dengan pemandangan tragis itu, Abu Hatab berkata ada imej-imej yang tidak dapat dilupakannya pada waktu malam.
“Ada malam-malam saya langsung tidak dapat tidur,” katanya. “Bunyi pengebumian, jeritan dan bedilan tidak pernah berhenti bermain di kepala saya.”
