Satu Penjelasan Mengenai Amalan Undang-Undang dalam Kes Seksyen 377B Kanun Keseksaan
Terdapat beberapa tanggapan salah dalam masyarakat mengenai keperluan reman dalam kes berkaitan liwat di bawah Seksyen 377B Kanun Keseksaan. Ada anggapan bahawa jika seseorang suspek tidak direman, maka dakwaan tersebut tidak berasas atau tidak kukuh. Hakikatnya, undang-undang dan amalan siasatan tidak menetapkan bahawa setiap orang yang disyaki (OYDS) dalam kes 377B mesti direman.
1. Reman bukan prosedur wajib bagi semua kes jenayah boleh tangkap
Walaupun kes di bawah Seksyen 377B adalah kesalahan “seizable” yang membolehkan polis menangkap tanpa waran, reman tidak berlaku secara automatik.
Di bawah Seksyen 117 Kanun Tatacara Jenayah, polis hanya perlu memohon reman apabila:
- siasatan memerlukan masa tambahan yang munasabah, atau
- terdapat risiko suspek melarikan diri, memusnahkan bukti, atau mengganggu saksi.
Jika polis berpendapat siasatan boleh dijalankan tanpa menahan suspek, maka tidak ada keperluan undang-undang untuk menempatkan OYDS dalam tahanan reman.
2. Suspek hadir secara sukarela dan memberi kerjasama penuh
Dalam banyak kes yang melibatkan Seksyen 377B, OYDS:
- hadir sendiri ke balai apabila dipanggil,
- memberikan keterangan tanpa bantahan,
- menyerahkan telefon, pakaian, atau bahan-bahan relevan secara sukarela.
Jika suspek menunjukkan tahap kerjasama yang tinggi dan tidak menimbulkan risiko pelarian atau penghapusan bukti, polis tidak perlu menahan reman.
3. Siasatan awal telah hampir lengkap sebelum suspek dipanggil
Dalam siasatan jenayah seksual termasuk liwat, proses biasanya bermula dengan:
- laporan dibuat oleh pengadu,
- keterangan mangsa diambil,
- bukti forensik dikumpulkan terlebih dahulu.
Apabila polis memanggil suspek, siasatan lazimnya sudah hampir lengkap. Dalam keadaan sedemikian, polis hanya perlu:
- mengambil keterangan OYDS, dan
- merekodkan kenyataan di bawah Seksyen 112 atau 113.
Maka, reman tidak diperlukan kerana tiada keperluan siasatan tambahan yang memerlukan suspek ditahan.
4. Kes bergantung kepada bukti dokumentari dan bukan bukti fizikal
Sesetengah kes 377B tidak melibatkan:
- kecederaan fizikal,
- keperluan ujian forensik terhadap suspek,
- atau rampasan barang tertentu.
Jika kes bergantung kepada keterangan mangsa, saksi dan dokumen, polis tidak perlu menahan suspek untuk tujuan pemeriksaan lanjut.
5. Suspek tidak menimbulkan ancaman terhadap mangsa
Penilaian risiko adalah sebahagian daripada keputusan reman. Polis mempertimbangkan sama ada suspek:
- tinggal jauh daripada mangsa,
- tidak mempunyai hubungan atau kuasa ke atas mangsa,
- tidak mengugut atau cuba menghubungi mangsa.
Jika faktor risiko adalah rendah, reman tidak diperlukan.
6. Amalan biasa: Kes liwat suka sama suka jarang memerlukan reman
Kes di bawah Seksyen 377B melibatkan persetujuan bersama antara dua pihak dewasa, tidak seperti Seksyen 377C yang melibatkan paksaan.
Dalam kes 377B, polis biasanya:
- tidak melihat suspek sebagai ancaman,
- menumpukan kepada pengesahan bukti awal,
- menggunakan arahan hadir (appearance notice) sahaja.
Namun, bagi suspek warga asing, reman mungkin diperlukan kerana risiko pelarian lebih tinggi.
Kes 377C pula lebih berkemungkinan memerlukan reman kerana adanya unsur kekerasan.
7. Keputusan reman adalah budi bicara polis dan disemak oleh Majistret
Walaupun polis memohon reman, Majistret mempunyai kuasa penuh untuk menolak permohonan jika:
- siasatan boleh dibuat tanpa menahan suspek, atau
- permohonan tidak memenuhi keperluan Seksyen 117.
Ini bermakna ketidakadaan reman bukanlah indikator kelemahan kes pendakwaan, tetapi hasil proses semakan undang-undang yang normal.
Kesimpulan
Ketiadaan reman dalam kes berkaitan liwat tidak membawa maksud tiada asas dakwaan atau siasatan lemah. Reman bukanlah hak automatik polis atau pendakwa; ia adalah satu mekanisme undang-undang yang digunakan hanya apabila perlu bagi tujuan siasatan.
Dalam kes Seksyen 377B, adalah normal dan selaras dengan undang-undang jika reman tidak dibuat sekiranya:
- tiada risiko pelarian,
- bukti telah hampir lengkap,
- suspek memberi kerjasama sepenuhnya,
- dan siasatan boleh dijalankan tanpa penahanan.
Dengan itu, masyarakat wajar memahami bahawa ketiadaan reman bukanlah alasan untuk membuat kesimpulan bahawa sesuatu dakwaan tidak berasas atau bersifat politik.
Sumber: Peguam Nur Farihah Meor Mazli (Setiausaha Kehormat WAFIQ)
📲 Join telegram channel untuk lebih info Indahnya Islam: https://t.me/indahnyaislam
